Opuszczenie bandery na dwóch okrętach rakietowych MW

We wtorek, 3 grudnia o godzinie 11:00, w Porcie Wojennym w Gdyni odbędzie się ceremonia ostatniego opuszczenia bandery na dwóch okrętach rakietowych Marynarki Wojennej - ORP „Metalowiec” i ORP „Rolnik”. W uroczystości weźmie udział Zastępca Dowódcy Marynarki Wojennej – Szef Sztabu MW kontradmirał Jarosław Zygmunt, przedstawiciele dowództwa 3 Flotylli Okrętów, kadra Dywizjonu Okrętów Bojowych, załogi obu okrętów oraz zaproszeni goście.

W trakcie swojej służby okręty przebyły w sumie około 100 tysięcy mil morskich, wystrzeliły ponad 60 rakiet przeciwokrętowych i 50 000 sztuk amunicji artyleryjskiej różnego kalibru. Wielokrotnie uczestniczyły w największych międzynarodowych manewrach na Bałtyku „Baltops”, a z elitarnymi Siłami Odpowiedzi NATO współpracował w serii ćwiczeń Passex.

Napędzane czterema turbinami gazowymi o łącznej mocy 32 tysięcy koni mechanicznych, były jednymi z najszybszych jednostek akwenu Morza Bałtyckiego – osiągały prędkość 43 węzłów (około 80 km/h). Ich uzbrojenie to cztery wyrzutnie rakiet przeciwokrętowych naprowadzanych na cel radiolokacyjnie i na podczerwień oraz w czteroprowadnicową wyrzutnię rakiet przeciwlotniczych. Uzbrojenie artyleryjskie: armata średniego kalibru AK-176M oraz dwie armaty sześciolufowe małego kalibru AK-630M. Dowódcą okrętu ORP „Metalowiec” jest kmdr ppor. Krzysztof Grunert, a ORP „Rolnik” kpt. mar. Mariusz Oller.

Historia okrętów:

Na początku lat osiemdziesiątych otworzyły się możliwości odświeżenia eksploatowanego dotychczas uzbrojenia rakietowego. Rok 1983, w którym podpisano umowy na dostawy nowoczesnych okrętów rakietowych projektu 1241 RE, przyniósł przełom w jakości posiadanego uzbrojenia. Pierwszy okręt rakietowy projektu 1241 RE przybył do Gdyni pod radziecką banderą w dniu 5 grudnia 1983 roku. W dniu 28 grudnia 1983 roku, po raz pierwszy na drzewcu wciągnięto uroczyście biało-czerwoną banderę. Jednostce nadano nazwę ORP „GÓRNIK” i numer taktyczny 434, który stanowił kontynuację po ostatnim w serii kutrze projektu 205 - ORP „WŁADYSŁAWOWO” (433). W tym samym czasie w magazynach Bazy Technicznej MW w Gdyni-Demptowie trwał odbiór pierwszej partii rakiet P-21/P-22. Kolejny okręt z tej serii, ORP „HUTNIK”, o numerze burtowym 435, wszedł do linii w następnym roku. Na trzecim okręcie pr. 1241 RE, ORP „METALOWIEC” o numerze burtowym 436, podniesiono biało-czerwoną banderę w 1988 roku, zaś na czwartym, ostatnim w serii ORP „ROLNIK” (437) na początku 1989 roku.

Początkowo okręty tworzyły samodzielną grupę okrętów rakietowych. Dopiero po przejęciu drugiej pary w latach 1988-1989 w składzie 3. Flotylli Okrętów przeprowadzono reorganizację jej struktury. Wszystkie okręty projektu 1241 RE weszły w skład 2. dywizjonu Kutrów Rakietowo-Torpedowych. W pierwszych latach służby okrętów projektu 1241 RE najważniejszym elementem codziennego szkolenia było zgrywanie się grupy w prowadzeniu uderzeń rakietowych. Sprawdzianem umiejętności były organizowane co roku na poligonie morskim na zachód od przylądka Taran sojusznicze ćwiczenia Sił Morskich Polski, ZSRR oraz NRD, połączone z bojowym odpalaniem rakiet P-21 lub P-22. Po rozpadzie Układu Warszawskiego, od początku lat dziewięćdziesiątych, strzelania bojowe z rakiet P-21/P-22 prowadzono na polskim poligonie w pobliżu miejscowości Ustka.

W 2004 roku, Dowódca Marynarki Wojennej nakazał sformować dywizjon Okrętów Rakietowych, który przejął chlubne tradycje 1. dywizjonu Kutrów Rakietowo-Torpedowych oraz 2. dywizjonu Kutrów Rakietowo-Torpedowych, których historia, od dnia sformowania w marcu 1971 roku była trwale związana z utworzoną w tym samym roku 3. Flotyllą Okrętów. W składzie dywizjonu organizacyjnie wyróżniono trzy grupy taktyczne okrętów, a pierwszym dowódcą dOR został (ówczesny) komandor Ryszard Demczuk. 31 maja 2005 roku miało miejsce ostatnie opuszczenie biało-czerwonych bander na dwóch najstarszych okrętach projektu 1241 RE: na ORP „GÓRNIK” i na ORP „HUTNIK”.

1 stycznia 2011 roku po rozformowaniu Dywizjonu Okrętów Rakietowych oba okręty weszły w skład nowoutworzonego Dywizjonu Okrętów Bojowych.

Przeznaczenie okrętów

Okręty rakietowe projektu 1241RE przeznaczone są do działań na ograniczonych akwenach morskich, tzn. na morzach zamkniętych i półzamkniętych oraz w strefie przybrzeżnej mórz otwartych. Tego typu jednostki posiadają odpowiednio dobre charakterystyki taktyczno - techniczne, pozwalające na ich wykorzystanie w rejonach o małej głębokości, na stosunkowo niewielkich odległościach od baz morskich, w oparciu o małe porty i przystanie. Ich rejony działania znajdują się w zasięgu lotnictwa morskiego przeciwnika, a często jego nadbrzeżnych jednostek rakietowych. W trakcie strzelań rakietowych wykorzystywały rakiety przeciwokrętowe P21 z aktywnie samonaprowadzającą się głowicą radiolokacyjną i P22 z głowicą samonaprowadzającą się pasywnie na podczerwień.

Do zadań tego typu okrętów realizowanych samodzielnie i we współdziałaniu z innymi rodzajami sił Marynarki Wojennej zalicza się:

• wykonywanie uderzeń rakietowych na cele nawodne tj. na okręty bojowe, transportowce, konwoje, zespoły okrętów bojowych, oraz zespoły desantowe;

• ochronę i osłonę własnych zespołów desantowych i konwojów na przejściu morzem;

• prowadzenie rozpoznania taktycznego;

• śledzenie i naprowadzanie na przeciwnika własnych sił uderzeniowych (okrętowych, lotniczych, brzegowych) oraz pełnienie roli okrętowego punktu wskazania celu.

Okręty projektu 1241R pływają pod banderami wojennymi m.in. Indii, Jemenu i Rumunii. Łącznie na świecie wcielono do służby około 30 jednostek tej klasy.